วัดไทยพุทธคยา อารามแห่งแรกของพุทธบริษัทชาวไทยที่สร้างขึ้นในต่างประเทศ ตามมติคณะรัฐมนตรีและตามความเห็นชอบของมหาเถรสมาคม โดยมีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เป็นศาสนูปถัมภ์ สร้างขึ้นในปริมณฑลโพธิสถานคือพุทธภูมิสถานที่ตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ณ เมืองพุทธคยา รัฐพิหาร สาธารณรัฐอินเดีย อันเป็นดินแดนศักดิ์สิทธิ์ศูนย์รวมพลังศรัทธาจากมหาชนทั้งชาวไทยและนานาประเทศทั่วโลก
การสร้างวัดแห่งนี้ขึ้นด้วยกาลอันเป็นอุดมมงคลคือ ครั้งเมื่อชาวพุทธทั่วทุกมุมโลกร่วมกันเฉลิมฉลองพุทธชยันตี ๒๕๐๐ ปีแห่งพระพุทธศาสนา  ด้วยการเชื้อเชิญของท่านมหาบัณฑิตเยาวหราล เนรูห์ (Jawaharlal Nehru) นายกรัฐมนตรีคนแรกของอินเดีย ได้เป็นกำลังหลักเชิญชวนนานาประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนามาสร้างวัดในพุทธคยา และประเทศไทยก็เป็นชาติแรกที่ตอบรับด้วยศรัทธาอันสูงส่งและมาสร้างวัดไทยพุทธคยาขึ้น(พ.ศ.๒๕๐๒) ในยุคนั้นวัดของเราเป็นอาวาสที่สง่างามที่สุด ทำให้เกิดความภาคภูมิใจของชาวไทยทั้งชาติ
      นับว่าวัดไทยพุทธคยาแห่งนี้ได้สร้างเกียรติคุณแด่ประเทศไทยให้แผ่ไพศาลในสายตาของนานาอริยะประเทศเด่นสง่างามจนมาถึงทุกวันนี้ เป็นศูนย์กลางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในพุทธภูมิให้ไพศาล สืบสานอายุพระพุทธศาสนาให้พระสัทธรรมคำสอนยั่งยืน พระธรรมทูต สายประเทศอินเดียล้วนถูกเพาะชำให้มีศาสนกิจจากสถานที่แห่งนี้ และยังเป็นศูนย์กลางแห่งการพักพิงผู้มาบำเพ็ญกุศลในพุทธภูมิของผู้แสวงบุญทั้งชาวไทยและนานาประเทศทั่วโลก
      ในโอกาสบัดนี้ถึงวาระแห่งพุทธชยันตี ๒๖๐๐ ปีแห่งการตรัสรู้ของสมเด็จ   พระสัมมาสัมพุทธเจ้า สมควรอย่างยิ่งที่พุทธบริษัทชาวไทยจากทั่วโลกจะได้ร่วมกันบูรณปฏิสังขรณ์วัดไทยพุทธคยาในโพธิมณฑลสถานที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าแห่งนี้อัน
จะเป็นการน้อมถวายเป็นพุทธบูชาอันมีค่ายิ่งของเหล่าพุทธศาสนิกชนร่วมใจกันบูรณและพัฒนาวัดแห่งแรกในสายต่างประเทศแห่งนี้ ในนามของพุทธบริษัทชาวไทยทั้งชาติ โดยมีสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติเป็นกำลังหลัก ตามความหมอบหมายของรัฐบาลแห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นองค์ศาสนูปถัมภ์ และภายใต้เมตตาอนุเคราะห์ของกรรมการเถรสมาคม

โครงการบูรณะพัฒนาวัดไทยพุทธคยา ๓ วาระ

๑.วาระเร่งด่วน เร่งปรับสถานที่ให้ ๒ อาคาร คือ อาคารหอสมุดสมเด็จพระเทพรัตน์กับอาคารโรงเรียนปริยัติธรรมพุทธศาสตร์สมเด็จพระบรม ให้เป็นที่สัปปายะรับรองบุคคลสำคัญ
      ๒.วาระเตรียมการบูรณะ จัดสำรวจพื้นที่ อาคาร ศาสนสถาน ภูมิทัศน์ การใช้สอย    และประโยชน์ เพื่อจัดทำโครงการเป็นวาระแห่งชาติ โดยความร่วมมือของ สภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ส่งคณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมืองพร้อมคณะผู้ติดตามมาสำรวจ และบริษัทอิตัลไทย อุตสาหกรรมจำกัด ร่วมจัดทำแผนสำนักงานพระพุทธศาสนา สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงนิวเดลี แห่งชาติสถานทูตเสนอต่อรัฐบาลและให้พุทธบริษัทชาวไทยร่วมกันสนับสนุนการบูรณะต่อไป
      ๓.วาระการบูรณะ เมื่อจัดทำแผนแม่บทเสนอต่อภาครัฐโดยสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติแล้วก็ลงสู่แผนการบูรณปฏิสังขรณ์วัดไทยพุทธคยาเป็นส่วนๆจนกว่าจะสำเร็จภายใน ๕ ปีแล้วจัดพิธีสมโภชอีกวาระหนึ่ง